Čitanje nas prenosi u svjetove koje nikada ne bismo vidjeli, upoznaje nas s ljudima koje nikada ne bismo sreli i usađuje emocije koje inače nikada ne bismo osjetili. Takođe pruža niz zdravstvenih beneficija. Evo šest naučnih razloga zašto biste trebali čitati više knjiga.
1. ČITANJE SMANJUJE STRES
2009. godine naučnici sa Univerziteta u Sussex-u u Velikoj Britaniji procijenili su kako različite aktivnosti smanjuju stres mjerenjem otkucaja srca i napetosti mišića. Čitanje knjige ili novina samo šest minuta snizilo je nivo stresa kod ljudi za 68 posto – što je jači efekat od šetnje (42 posto), ispijanja šoljice čaja ili kafe (54 posto) ili slušanja muzike (61 posto). Prema autorima, sposobnost da budete potpuno uronjeni i rastreseni je ono što čitanje čini savršenim načinom za oslobađanje od stresa. (1)
2. ČITANJE (NAROČITO ČITANJE KNJIGA) MOŽE PRODUŽITI VAŠ ŽIVOT
Dnevna doza čitanja može produžiti vaš životni vijek. Tim sa Univerziteta Yale pratio je više od 3600 odraslih starijih od 50 godina tokom 12 godina. Otkrili su da ljudi koji čitaju knjige 30 minuta dnevno žive skoro dvije godine duže od onih koji čitaju časopise ili novine. Učesnici koji čitaju više od 3,5 sata sedmično imali su 23 posto manje šanse da umru, a učesnici koji čitaju manje od 3,5 sata sedmično imali su 17 posto manje šanse da umru. “Prednosti čitanja knjiga uključuju duži život u kojem se čitaju”, ističu autori. (STUDIJA)
3. ČITANJE POBOLJŠAVA VAŠE JEZIČKE VJEŠTINE I ZNANJE SVIJETA
Tokom 1990-ih godina, pionir čitanja Keith Stanovich i njegove kolege sproveli su desetine studija čitanja kako bi procijenili odnos između kognitivnih vještina, vokabulara, činjeničnog znanja i izloženosti određenim autorima beletristike i publicistike. Koristili su Test prepoznavanja autora (ART – Author Recognition Test), koji je snažan prediktor vještine čitanja. Stanovich kaže za Mental Floss da je prosječan rezultat ovih studija bio da su strastveni čitaoci, prema mjerenju ART-a, imali oko 50 posto veći vokabular i 50 posto više znanja zasnovanog na činjenicama.
Čitanje istovremeno predviđa i doprinosi tim vještinama, prema Donaldu Bolgeru, profesoru humanog razvoja na Univerzitetu Maryland koji istražuje kako mozak uči da čita. „To je kao efekat snežne grudve“, kaže za portal Mental Floss. “Što ste bolji u čitanju, više riječi naučite. Što više riječi naučite, to ste bolji u čitanju i razumijevanju – posebno stvari koje bi bile izvan vašeg domena stručnosti.”
4. ČITANJE POJAČAVA EMPATIJU
Za studiju na Harvardu iz 2013., grupa volontera je čitala književnu fikciju (kao što je “Corrie” Alice Munro), popularnu fantastiku (kao što je “Svemirski džokej” Roberta Heinleina), nefikciju (kao što je “Kako je krompir promenio svet” ” od Charlesa Manna), ili ništa. U pet eksperimenata, oni koji su čitali književnu prozu imali su bolji učinak u zadacima poput predviđanja kako će se likovi ponašati i identificiranja emocija kodiranih u izrazima lica. Oni govore o sposobnosti razumijevanja mentalnih stanja drugih, što naučnici nazivaju Teorijom uma.
“Ako se bavimo likovima koji su nijansirani, nepredvidivi i teško razumljivi, onda mislim da ćemo vjerovatnije pristupati ljudima u stvarnom svijetu sa interesovanjem i poniznošću neophodnim za suočavanje sa složenim pojedincima”, vodeći autor studije David Kidd, postdoktorski saradnik na Harvard Graduate School of Education, navodi Mental Floss.
5. ČITANJE PODSTIČE KREATIVNOST I FLEKSIBILNOST
“U našim stvarnim životima često se osjećamo kao da moramo donijeti odluku i zato zatvaramo um za informacije koje bi nam eventualno mogle pomoći”, kaže Maja Đikić, psiholog sa Univerziteta u Torontu. “Kada čitamo beletristiku, praktikujemo da držimo um otvorenim jer si možemo priuštiti neizvjesnost.”
Đikić je do tog zaključka došla nakon što je sprovela studiju u kojoj je 100 ljudi dobilo zadatak da pročitaju izmišljenu priču ili nefikcijski esej. Učesnici su zatim popunili upitnike za procjenu njihovog nivoa kognitivne zatvorenosti, a to je potreba da se brzo dođe do zaključka i izbjegne nejasnoće u procesu donošenja odluka. Čitaoci beletristike pokazali su se fleksibilnijim i kreativnijim od čitalaca eseja – a efekat je bio najjači za ljude koji redovno čitaju. (Pročitajte studiju)
6. ČITANJE TI MOŽE POMOĆI DA SE TRANSFORMIŠEŠ KAO OSOBA
Nije često da možemo prepoznati trenutke kada se naša ličnost mijenja i razvija, ali čitanje beletristike može nam pomoći u tome. Isti istraživački tim Univerziteta u Torontu zatražio je od 166 ljudi da popune upitnike u vezi sa svojim emocijama i ključnim osobinama ličnosti, na osnovu široko korištenog inventara Big Five, koji mjeri ekstraverziju, savjesnost, prijaznost, emocionalnu stabilnost/neuroticizam i otvorenost. Tada je polovina grupe pročitala pripovijetku Antona Čehova “Dama sa psom”, o čovjeku koji putuje u odmaralište i ima aferu sa udatom ženom. Druga polovina grupe pročitala je sličnu dokumentarnu verziju predstavljenu kao izvještaj sa suda za razvod. Nakon toga, svi su odgovarali na ista pitanja ličnosti na koja su odgovarali ranije—i mnogi odgovori čitalaca beletristike su se značajno promijenili. Oni su sebe vidjeli drugačije nakon čitanja o tuđim izmišljenim iskustvima. Čitaoci publicistike nisu prošli ovu promjenu u samorefleksiji.
“Dok se identifikujete sa drugom osobom, protagonistom u priči, ulazite u dio života koji inače ne biste poznavali. Imate emocije ili okolnosti koje inače ne biste razumeli”, Keith Oatley, Univerzitet psihologa iz Toronta i jedan od autora studije, kaže Mental Floss. Zamišljanje novih iskustava stvara prostor u kojem čitatelji mogu rasti i mijenjati se.
Izvor: MentalFloss
